מהפכה בכתובות האינטרנט: ביטול הלטינית מפני הערבית

مصر والسعودية والامارات – اولى دول العالم التي تستخدم الاحرف العربية بدل اللاتينية في عناوين المواقع

يوسي نيشر محرر الشؤون الشرق اوسية

ثورة ال"دوت كوم" الجديدة في الانترنت:

لاول مرة في تاريخ شبكة الانترنت : هيئة الانترنت الدولية للاسماء والارقام (ICAAN) التي تتولى مسؤولية توزيع مجالات العناوين في بروتوكول الإنترنت اعطت الضوء الأخضر لثلاث دول عربية هي مصر والسعودية ودولة الامارات لتدوين عناوين مواقع الانترنت بالاحرف العربية كاسرة بذلك حاجز فرض الحروف اللاتينية على عناوين المواقع الالكترونية.

بموجب القرار الجديد سيصبح ممكنا لكل مواطن عربي في المستقبل القريب تدوين عناوين مواقع الانترنت باللغة العربية. وقد اضيفت الكلمات "السعودية" و"الامارات" و"مصر" بالاحرف العربية لنهاية اسماء مواقع من تلك الدول بدلا من استخدام الاحرف اللاتينية في نهاية العنوان: sa للسعودية و- eg لمصر.

الهدف: زيادة استدام الانترنت

ويرى الخبراء في مجال الانترنت ان استخدام اللغة العربية في عناوين المواقع الالكترونية هدفه الاول وستكون ايضا نتيجته زيادة عدد مستخدمي الانترنت الناطقين باللغة العربية علما بان نسبة استخدام الانترنت في الدول العربية تبلغ اليوم معدل حوالي %20 .

قريباً – احرف صينية وتاميلية لعناوين المواقع:

وكانت "ايكان" – هيئة الانترنت الدولية للاسماء والارقام قد اصدرت موافقتها النهائية لاربع دول هي السعودية ومصر والامارات وروسيا لبدء استخدام الاحرف العربية والروسية لاسماء المواقع الالكترونية ولا تزال الهئية الدولية تنظر في 21 طلبا من دول عدة لبدء استخدام عدد من لغات الام, من بينها الصينية والسناهيلة والتايلاندية والتاميلية, لاسماء المواقع الالكتورنية.

لماذا اختارات الهيئة الدولية مصر ودولة الامارات العربية والسعودية اولاً لتدوين عناوين مواقع الانترتنت التابعة لها باللغة العربية ؟

السعودية ومصر والامارات – دور قيادي شرق اوسطياً:

الدكتوتر تال بافيل (tal pavel ) الخبير في مجال الانترنت في الشرق الاوسط في حديث خاص لمحرر الشؤون الشرق اوسطية يوسي نيشر اعرب عن اعتقاده باان اختيار الدول العربية الثلاث المذكورة يعود الى الدور المحوري والقيادي الذي تلعبه دولة الامارات العربية ومصر والسعودية في مجال الانترتنت ولكن ايضا في مجالات ليس لها علاقة مباشرة بالانترنت:

السعودية – دولة محورية شرق اوسطية في مجالات الدين وفيما يخص الموقف من الانترنت.

مصر – دولة لها دور قيادي سياسيا في المنطقة وتشكل ايضاً دولة عظمى شرق اوسطية من ناحية عدد سكانها.

دولة الامارات العرية: دولة عربية عظمى اقتصادياً وكلك من ناحية مدى تبنيها لتقنيات جديدة ( مثل الانترنت) واستخدامها لخدمة التقدم الاقتصادي.

الامارات ومصر والسعودية : دول محورية في مجال الانترنت:

السبب الثاني لاختيار الدول المذكورة الثلاث من قبل هيئة الانترنت الدولية لتكون الاولى في استخدام الاحرف العربية في عنواين المواقع يتعلق بالمعطيات المتوفرة حول نسبة استخدام الانترنت في تلك الدول:

دولة الامارات العرية – تحتل المرتبة الاولى شرق اوسطياً من ناحية نسبة مستخدمي الانترنت في الدولة مقارنة بعدد سكانها : 3.5 مليون مستخدم, ما نسبته %74 من سكان الدولة ( اكبر بقليل من اسرائيل – %73)

العربية السعودية – من اكبر الدول في المنطقة ( بعد ايران ومصر) من ناحية عدد مستخدمي الانترنت ( 7.7 مليون مستخدم). اما نسبة المستخدمين للانترنت مقارنة بعدد سكان الدولة فهي اقل بكثير من النسبة في دولة الامارات (%27).

مصر – عدد مستخدمي الانترنت فيها اكبر بكثير من العربية السعودية (16.5 مليون مستخدم), غير ان نسبة عدد المستخدمين مقارنة بعدد سكان الدولة اقل من النسبة في السعودية ودولة الامارات ( %21).

ما هي الآيـكان ICANN؟

إن هيئة الإنترنت للأسماء والأرقام المخصصة (الآيكان) منظمة غير ربحية تم تأسيسها دوليا لتتولى مسؤولية توزيع مجالات العناوين في بروتوكول الإنترنت وتخصيص معرَفات البروتوكول وإدارة نظام سجلات المواقع العامة عالية المستوى (gTLD) وسجلات المواقع عالية المستوى لرمز الدولة (ccTLD)، كما أنها تضطلع بمسؤولية وظائف إدارة نظام الخوادم المركزية. وقد كانت هذه الخدمات تقدم أصلاً، بموجب عقد حكومي أمريكي، من قبل سلطة تخصيص أسماء الإنترنت (IANA) وغيرها من الهيئات، أما الآن فتقوم الآيكان بالمهام التي كانت تؤديها السلطة.

ونظراً لكونها شراكة بين القطاعين العام والخاص، تلتزم الآيكان بالمحافظة على الاستقرار التشغيلي لشبكة الإنترنت وتعزيز روح المنافسة وتحقيق تمثيل واسع النطاق لمجتمعات الإنترنت العالمية، إضافة إلى سعيها لصياغة سياسات تلائم رسالتها من خلال عمليات تعتمد على استطلاع الآراء من القاعدة إلى القمة مروراً بجميع المستويات.

ما هو نظام أسماء المواقع؟

يساعد نظام أسماء المواقع (DNS) مستخدمي الإنترنت على الوصول الى ما يبحثون عنه في رحاب الإنترنت، حيث يوجد لكل جهاز حاسوب متصل بالإنترنت عنوان مستقل يسمى "عنوان بروتوكول الإنترنت (IP Address)". ونظراً لصعوبة تذكر عناوين بروتوكول الإنترنت (حيث أنها عبارة عن سلاسل من الأرقام)، فقد استبدل نظام أسماء المواقع هذه الأرقام بمجموعات من الحروف المألوفة (التي تشكل "أسماء المواقع"). فعوضاً عن كتابة الرقم: "192.0.34.65"، يمكنك كتابة اسم مثل www.icann.org.

ويقوم نظام أسماء المواقع بترجمة الاسم الذي تكتبه إلى عنوان بروتوكول الإنترنت المقابل، ثم يوصلك بالموقع الإلكتروني الذي ترغب بزيارته. كما يساعد نظام أسماء المواقع على تشغيل البريد الإلكتروني بالشكل الصحيح بحيث تصل رسالتك إلى المرسل إليه المقصود

מצרים, ערב הסעודית, איחוד האמירויות – הראשונות מבין מדינות העולם העושות שימוש באותיות ערביות במקום בלטיניות בכתובת אתר.

יוסי נשר העורך לענייני המזרח התיכון

מהפכת ה"דוט קום" החדשה באינטרנט

לראשונה בהיסטוריה של האינטרנט:The Internet Corporation for International Names and Numbers (ICAAN) האחראי על הקצאת מתחמי כתובות IP, נתן אור ירוק שלוש מדינות ערביות: מצרים, ערב הסעודית ואיחוד האמירויות, לשם זיהוי כתובות אתרי אינטרנט באותיות ערביות, ושבר בכך את המחסום שכפה האלפבית הלטיני על כתובות אתרים.

על פי ההחלטה החדשה, יוכל כל אזרח ערבי בעתיד הקרוב לזהות כתובות של אתרי אינטרנט בערבית. השמות "סעודיה", "אמירויות" ו"מצרים" באותיות ערביות, כבר התווספו לסוף שמות של אתרים ממדינות אלו, במקום השימוש באלפבית הלטיני בסוף הכתובת: sa עבור ערב הסעודית ו-eg עבור מצרים, למשל.

המטרה: להגדיל את השימוש באינטרנט

לדברי מומחים בתחום האינטרנט, המטרה הראשונה הינה שימוש בשפה הערבית באינטרנט בכתובות אתרים וכתוצאה מכך יגדל מספר משתמשי האינטרנט דוברי הערבית. יצויין כי שיעור השימוש באינטרנט במדינות ערב עומד כיום על שיעור ממוצא של 20%.

בקרוב – תווים בסינית וטמילית לכתובות אתרים

ארגון ICANN פרסם אישור סופי עבור ארבע מדינות; סעודיה, מצרים, איחוד האמירויות ורוסיה להתחיל להשתמש באותיות ערביות וקיריליות לשמות אתרי אינטרנט. הארגון עדיין בוחן את עמדתו ביחס ל-21 בקשות ממדינות שונות לתחילת שימוש במספר שפות, בכלל זה סינית, סינהלזית, תאית, וטמילית בשמות אתרי אינטרנט.

מדוע העדיפו בארגון הבינלאומי את מצרים, ערב הסעודית ואיחוד האמירויות לזיהוי כתובות אתרי אינטרנט בשפה הערבית ?

סעודיה, מצרים ואיחוד האמירויות – מנהיגות מזרח תיכוניות

ד"ר טל פבל מומחה בתחום האינטרנט במזרח התיכון, בראיון בלעדי לעורך לענייני המזרח התיכון, יוסי נשר, הביע את אמונו כי הבחירה בשלוש המדינות הערביות הנזכרות, הינה בשל תפקידן המרכזי והנהגתן את תחום האינטרנט במזרח התיכון, כמו גם בנושאים אחרים אשר אין להן קשר ישיר לאינטרנט:
סעודיה – מדינה מרכזית בתחומי הדת במזרח התיכון וביחס למקומו של האינטרנט.
מצרים – מדינה בעלת תפקיד מוביל של מנהיגה פוליטית אזורית ומהווה מעצמה מזרח תיכונית מבחינת כמות אוכלוסייתה.

איחוד האמירויות – מעצמה כלכלית ערבית בדגש על אימוץ טכנולוגיות חדשות (דוגמת האינטרנט) ושימוש בו לשם התפתחות כלכלית.
איחוד האמירויות, מצרים וערב הסעודית: מדינות מרכזיות בתחום האינטרנט

קיימת סיבה נוספת לבחירה בשלוש המדינות הנזכרות על ידי הארגון הבינלאומי כדי להיות הראשונות לעשות שימוש באותיות ערביות בכתובות אתרי אינטרנט. הדבר קשור בשיעור השימוש באינטרנט במדינות אלו:

איחוד האמירויות – מובילה את המזרח התיכון בשיעור השימוש באינטרנט, העומד על 74% (מעט גדול יותר מישראל – 73%), מתוך אוכלוסיה של 3.5 מיליון תושבים.

ערב הסעודית – אחת המדינות הגדולות באזור (אחרי איראן ומצרים) מבחינת מספר משתמשי האינטרנט (7.7 מיליון משתמשים). מנגד, שיעור המשתמשים באינטרנט מכלל האוכלוסיה נמוך בהרבה בהשוואה לאיחוד האמירויות ועומד על 27%.

מצרים – מספר משתמשי האינטרנט גדול בלמעלה מפי שניים מאשר בערב הסעודית ועומד על 16.5 מיליון משתמשים, אולם שיעור חדירת האינטרנט למדינה פחות מבערב הסעודית ואיחוד האמירויות ועומד על 21%.

מהו ICANN ?

זהו ארגון בינלאומי, ללא מטרות רווח, האחראי על הקצאת מתחמי כתובות IP, ניהול רישום כתובות אתרים ברמה העליונה (gTLD) ורישום קוד מדינה ברמה העליונה (ccTLD), כמו גם ניהול מערכת השרת המרכזי.

שירותים אלה סופקו בעבר, תחת חוזה עם ממשלת ארה"ב, על ידי ה-The Internet Assigned Numbers Authority (IANA), אולם כעת מבוצעת פעילות זו על ידי ICANN המחוייב לשמור על היציבות התפעולית של האינטרנט ולקדם ייצוג רחב של קהילות באינטרנט. בנוסף, פועל הארגון לגיבוש מדיניות המתאימות למשימתו וזאת באמצעות פעולות המבוססות על בדיקות בכל הרמות השונות.
מהי מערכת שמות מתחם?

מערכת שמות מתחם (DNS) מאפשרת למשתמשי האינטרנט גישה ברחבי האינטרנט, שם כל מחשב מוגדר בכתובת ה-IP שלו. בשל הקושי לזכור כתובת זו (אשר הינה סדרה של מספרים), מחליף ה-DNS כתובת מספרית זו במבנה הידוע של אותיות.

כך, במקום לכתוב את המספר '192.0.34.65', נקיש את הכתובת www.icann.org.

מערכת זו מתרגמת את השם שהוקלד לכתובת IP המתאימה ולאחר מכן מקשרת אותו לאתר המבוקש. הדבר מסייע גם להפעלת דואר אלקטרוני ותרגום הכתובת לשם משלוח הודעה לנמען.